總 序
文化交流對(duì)人類社會(huì)的存在與發(fā)展至關(guān)重要。季羨林先生曾指出,文化交流是推動(dòng)人類社會(huì)前進(jìn)的主要?jiǎng)恿χ唬幕坏┊a(chǎn)生,就必然交流,這種交流是任何力量也阻擋不住的。由于文化交流,世界各民族的文化才能互相補(bǔ)充,共同發(fā)展,才能形成今天世界上萬(wàn)紫千紅的文化繁榮現(xiàn)象。
中國(guó)與東盟國(guó)家的文化交流亦然,并且具有得天獨(dú)厚的優(yōu)勢(shì)。首先,中國(guó)與東盟許多國(guó)家地理相接,山水相連,不少民族之間普遍存在著跨居、通婚現(xiàn)象,這為文化交流奠定了良好的地理與人文基礎(chǔ)。其次,古代中國(guó)與世界其他國(guó)家建立起的“海上絲綢之路”為中國(guó)與東盟國(guó)家的經(jīng)濟(jì)、文化交流創(chuàng)造了有利的交通條件。
中國(guó)與東盟諸多使用不同語(yǔ)言文字的民族進(jìn)行思想與文化對(duì)話,自然離不開翻譯。翻譯活動(dòng)一般又分為口譯和筆譯兩類。有史記載的中國(guó)與東盟之間的口譯活動(dòng)可以追溯至西周時(shí)期,但嚴(yán)格意義上的筆譯活動(dòng)則出現(xiàn)在明代,至今已逾五百年的歷史。
在過(guò)去五百年的歷史長(zhǎng)河中,東盟國(guó)家大量地譯介了中國(guó)的文化作品,其中不少已經(jīng)融入到本國(guó)的文化中去。中國(guó)譯介東盟國(guó)家的作品也不在少數(shù)。以文字為載體的相互譯介活動(dòng),更利于文化的傳承與發(fā)展,把中國(guó)與東盟國(guó)家的文化交流推上了更高的層次。
2013年9月,國(guó)務(wù)院總理李克強(qiáng)在廣西南寧舉行的第十屆中國(guó)—東盟博覽會(huì)開幕式上發(fā)表主旨演講時(shí)指出,中國(guó)與東盟攜手開創(chuàng)了合作的“黃金十年”。他呼吁中國(guó)與東盟百尺竿頭更進(jìn)一步,創(chuàng)造新的“鉆石十年”。2013年10月,習(xí)近平總書記在周邊外交工作座談會(huì)上強(qiáng)調(diào)要對(duì)外介紹好我國(guó)的內(nèi)外方針政策,講好中國(guó)故事,傳播好中國(guó)聲音,把中國(guó)夢(mèng)同周邊各國(guó)人民過(guò)上美好生活的愿望、同地區(qū)發(fā)展前景對(duì)接起來(lái),讓命運(yùn)共同體意識(shí)在周邊國(guó)家落地生根。于是,把中華文化的經(jīng)典譯介至東盟國(guó)家,不僅具有重要的歷史意義,同時(shí)還蘊(yùn)含著濃厚的時(shí)代氣息。
所謂交流,自然包括“迎來(lái)送往”,《禮記》有言:“往而不來(lái),非禮也;來(lái)而不往,亦非禮也!敝袊(guó)與東盟國(guó)家一樣,既翻譯和引進(jìn)外國(guó)的優(yōu)秀文化,同時(shí)也把本國(guó)文化的精髓部分推介出去。作為中國(guó)最具人文思想的出版社之一——廣西師范大學(xué)出版社構(gòu)想了“東方智慧叢書”,并付諸實(shí)踐,不僅是中國(guó)翻譯學(xué)界、人文學(xué)界的大事,更是中國(guó)與東盟進(jìn)行良好溝通、增進(jìn)相互了解的必然選擇。廣東外語(yǔ)外貿(mào)大學(xué)和廣西民族大學(xué)作為翻譯工作的主要承擔(dān)方,都是國(guó)家外語(yǔ)非通用語(yǔ)種本科人才培養(yǎng)基地,擁有東盟語(yǔ)言文字的翻譯優(yōu)勢(shì)。三個(gè)單位的合作將能夠擦出更多的火花,向東盟國(guó)家更好地傳播中華文化。
聯(lián)合國(guó)教科文組織的官員認(rèn)為,“文化交流是新的全球化現(xiàn)象”。 我們希望順應(yīng)這一歷史潮流與時(shí)代趨勢(shì),做一點(diǎn)力所能及的事。
是為序。
劉志強(qiáng)
1. 人之初 性本善 性相近 習(xí)相遠(yuǎn)
【釋文】
人生命之初,本性都是向善的,只因后天學(xué)習(xí)、實(shí)踐以及周圍
環(huán)境影響的不同,才造成了千差萬(wàn)別的性情。
【解析】
人生之初,本性向善,差別不大,到接受教育,智識(shí)漸開后,
氣質(zhì)、稟賦就有差異了,說(shuō)明生活、學(xué)習(xí)環(huán)境和教育對(duì)人的成長(zhǎng)有
著至關(guān)重要的作用。
【Bahasa China Moden】
Perangai manusia adalah baik apabila dilahirkan. Yang
menyebabkan perangai manusia berbeza adalah pembelajaran kemudian,
amalan dan pengaruh keadaan persekitaran.
【Penghuraian】
Perangai manusia pada mulanya adalah baik dan tidak berbeza
besar. Perbezaan perangai dan kebakatan mula muncul selepas menerima
pendidikan dan ilmu pengetahuan kian bertambah. Ini membuktikan
bahawa keadaan kehidupan dan pembelajaran serta pendidikan
memainkan peranan yang penting bagi perkembangan manusia.
2. 茍不教 性乃遷 教之道 貴以專
【釋文】
如果從小不好好教育,本性就會(huì)發(fā)生變化。而教育的方法,貴
在教導(dǎo)他專心致志、持之以恒。
【解析】
后天的教育對(duì)一個(gè)人的一生有舉足輕重的作用,因此,在一個(gè)
人成長(zhǎng)的過(guò)程中,應(yīng)及時(shí)對(duì)其施以正確的、專一的教育,否則就會(huì)
養(yǎng)成其不良的品質(zhì)和行為習(xí)慣。
【Bahasa China Moden】
Perangai akan berubah jika tidak menerima pendidikan yang baik
dari kecil lagi. Namun cara pendidikan yang terbaik ialah mengajar
kanak-kanak berfokus dan terus-menerus ketika melakukan sesuatu.
【Penghuraian】
Pendidikan kemudian memainkan peranan amat penting bagi
kehidupan seumur hidup seseorang. Jadi pendidikan yang baik dan khas
harus diadakan dalam proses perkembangan orang. Jika tidak, perangai
dan tingkah laku yang buruk akan dipupuk.
3. 昔孟母 擇鄰處 子不學(xué) 斷機(jī)杼
【釋文】
從前,孟子的母親曾三次搬家,是為了使孟子有個(gè)好的學(xué)習(xí)環(huán)
境。一次孟子逃學(xué),孟母就把織機(jī)上已經(jīng)織好的布剪斷來(lái)教育孟子,
讓孟子知道半途而廢終將一事無(wú)成。
【解析】
孟子之所以能夠成為歷史上有名的大學(xué)問家,是和母親的嚴(yán)格
教育分不開的。孟母三遷的故事反映出環(huán)境在兒童教育中的重要性,
斷機(jī)教子的故事則強(qiáng)調(diào)持之以恒的重要性。孟母的教育使孟子發(fā)憤
勤學(xué),終成一代大儒。
【Bahasa China Moden】
Pada masa dahulu, ibu Mengzi memindahkan rumah sebanyak tiga
kali untuk menyediakan suasana pembelajaran yang baik bagi Mengzi.
Pada suatu hari, Mengzi ponteng sekolah, jadi ibu Mengzi menggunting
kain yang telah dihasilkan yang ada di atas alat tenun supaya Mengzi
dapat memahami bahawa kalau menghentikan kerja dalam tengah
proses, takkan berjaya pada akhirnya.
【Penghuraian】
Sebab yang menjadikan Mengzi sebagai ahli sarjana terkenal
berkait rapat dengan pendidikan keras ibunya. Cerita ibu Mengzi tiga
kali memindahkan rumah telah menggambarkan kepentingan keadaan
persekitaran dalam pendidikan kanak-kanak, cerita mendidik anak
dengan mematahkan torak pun menegaskan kepentingan sifat terusmenerus
semasa membuat sesuatu. Pendidikan ibu Mengzi mendorong
Mengzi belajar dengan bersungguh-sungguh dan akhirnya menjadi
seorang tokoh.